Gewoon doen is geen strategie.
Als je besluit om gezonder te gaan eten is ‘gewoon’ meer bewegen en gezonder eten geen strategie. Toch is dit een overtuiging die veel mensen hebben als ze verlangen naar een gezonder eetpatroon of willen afvallen.
En het plan in je hoofd om ‘s avonds dan geen ongezonde dingen meer te eten maar voortaan iets gezonds, lijkt zo simpel. Je kiest wanneer je van start gaat en daar ga je dan. In het begin is je motivatie sterk en heb je genoeg wilskracht voor je plan. Je wilt dat snaaien nu echt achter je laten!
Helaas komen er al snel scheurtjes in dit plan.
Je hebt een slechte dag op je werk, je had ruzie met je partner of je bent gewoon hartstikke moe. Je besluit dat je vanavond wel even wat lekkers hebt verdiend. Een beloning voor het harde werk of die lastige situatie.
Voor je het zelf door hebt, is er steeds vaker een ‘goede’ reden waarom je vandaag even mag toegeven aan je lekkere trek. En voor je het weet val je weer terug in je oude eetgewoonten.
Je baalt, het is je weer niet gelukt! Elke mislukte ‘poging’ geeft een deuk in je zelfvertrouwen. Je denkt bij jezelf: ‘Het lukt me nooit om dit te veranderen’ of ‘misschien moet ik het maar accepteren als iets wat bij me hoort’.
En ik begrijp je helemaal, het aanleren van nieuwe gezondere eetgewoonten om zo bijvoorbeeld stress- en emotie-eten te doorbreken is lastig, maar niet onmogelijk!
Als gewoon doen zo makkelijk was dan zou je dit niet lezen en had niemand last van jojo gedrag. Het heeft allemaal te maken met het aanleren van nieuwe (automatische) gewoonten.
Hoe ontstaan eetgewoonten?
Gewoonten en dus ook eetgewoonten zijn een strategie van je brein. Je hersenen doen hun best om zoveel mogelijk zaken te automatiseren. Dat wil zeggen dat jij bepaalde handelingen of taken uit kan voeren zonder dat je er nog bewust over na hoeft te denken. Een voorbeeld daarvan is ‘s avonds je tandenpoetsen of bijvoorbeeld autorijden. Tijdens het autorijden ben je in staat om naar de radio te luisteren, met iemand naast je te praten of na te denken over je dag. In het begin is autorijden nog onwennig, je bent bewust bezig met alle handelingen die je moet uitvoeren. Maar hoe meer je rijdt hoe automatischer het gaat, tot het een automatisme is geworden.
Jouw gewoontecirkel
De allereerste keer toen jij chocolade of ijs at gebeurde er iets belangrijks in je hersenen. Door het vrijkomen van dopamine (een stofje in de hersenen) heeft je brein destijds geleerd: dit voelt goed doe het nog eens of geef me nog meer. Je brein slaat dit op in de vorm van een positieve herinnering.
En dit is waar trek of eetlust ontstaat: de volgende keer dat jij chocolade ziet dan ga je ernaar verlangen, zelfs als je geen honger hebt. De herinnering van dat fijne gevoel roept je om in actie te komen.
Wat doen we als we een zware dag hebben gehad? We pakken die chocolade reep. Telkens als we ons ongemakkelijk of gestresst voelen geeft ons brein een seintje: pak iets lekkers te eten, dat is fijn.
Hoe vaker je toegeeft aan die drang om te eten hoe sterker de herinnering. Je komt dan in een gewoonte terecht. Hoe vaker je eet om jezelf (even) beter te voelen hoe krachtiger de gewoonte.
En voor je het weet is het een automatisch proces geworden. Dan herken jij niets eens meer dat je gevoelens of gedachten een aanleiding zijn om te gaan eten. Je krijgt vanzelf trek en graait met je handen al in de voorraadkast voor je het goed en wel beseft.
Waarom het je niet lukt om je eetgedrag te veranderen
Wil je weten hoe jij jouw ongewenste eetgedrag kan doorbreken?
Hier zijn drie belangrijke tips om je eetgedrag te begrijpen en met de psychologie van je eetgedrag aan de slag te gaan:
- 1. Inzicht: Schrijf eens een paar dagen op welke situaties of gevoelens je triggeren om te gaan eten. Dit kan een specifieke omgeving zijn (externe triggers) bijvoorbeeld op de bank thuis of de snoeppot op het werk. Of juist interne triggers zoals negatieve gedachten, bepaalde gevoelens, vermoeidheid, of andere lichamelijke signalen.
- 2. Bewustwording: Onderzoek vervolgens je behoefte, waar verlang je naar op de momenten dat je gaat eten? Rust, energie, niet hoeven nadenken over een situatie?
- 3. Onderzoek: Welke activiteiten thuis of buitenshuis je kunnen helpen dat verlangen te vervullen? Wanneer je er niet uitkomt kan je iemand uit je omgeving vragen om met je mee te denken.
Mocht je hier alleen niet uitkomen dan kan je ook eens op mijn aanbod pagina kijken om te zien wat ik daar wellicht voor jou in kan betekenen.
